Μάθημα 20ο
Εμπνευσμένο από το θέμα έκθεσης
των πανελληνίων εξετάσεων 2021
Το κείμενο των φετινών πανελληνίων εξετάσεων στην Έκθεση αναφερόταν σ’ ένα ποίημα του Νίκου Γκάτσου από την συλλογή Αμοργός που κυκλοφόρησε το 1943 και το μελοποίησε κατόπιν ο Μάνος Χατζηδάκης.
Στον Σείριο
Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά
ποτέ δε βάλαν έγνοια στην καρδιά
δεν είδανε πολέμους και θανάτους
και πάνω απ’ τη γαλάζια τους ποδιά
φοράν τις Κυριακές τα γιορτινά τους.
Τις νύχτες που κοιτάν τον ουρανό
έν’ άστρο σα φτερό θαλασσινό
παράξενα παιδεύει το μυαλό τους
τους φαίνεται καράβι μακρινό
και πάνε και ρωτάν τον δάσκαλό τους.
Αυτή, τους λέει, παιδιά μου είναι η γη,
του σύμπαντος αρρώστια και πληγή:
εκεί τραγούδια λένε, γράφουν στίχους,
κι ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί
κεντάνε με συνθήματα τους τοίχους.
Στον Σείριο δακρύσαν τα παιδιά
και βάλαν από εκείνη τη βραδιά
μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά.
Διαβάζουμε, λοιπόν, πως τα παιδιά που ζουν εκεί δεν έχουνε έγνοιες, γιατί δεν υπάρχουν πόλεμοι ώστε να τρέχουν κάπου να σωθούν. Δεν υπάρχουν θάνατοι, άρα δεν έχουν ούτε την αγωνία για το τέλος, ούτε την έγνοια να κάνουν και να ζήσουν όσα περισσότερα μπορούν στη διάρκεια της ζωής. Όλα φορούν τη γαλάζια ποδιά κι αυτό δείχνει πως όλοι είναι ίσοι χωρίς να ξεχωρίζει σε κάτι το ένα από το άλλο. Μόνο την Κυριακή φορούν τα γιορτινά τους. Να η ξεχωριστή μέρα που ανήκει στον δημιουργό τους και θέλουν να την ξεχωρίσουν από τις άλλες μέρες.
Στη δεύτερη στροφή τα παιδιά παρατηρούν κάτι παράξενο και τρέχουν στον δάσκαλο να τους δώσει το φως της γνώσης η οποία αυτή τη φορά δεν είναι ευχάριστη, γιατί πληροφορούνται από το δάσκαλο για τη ζωή των παιδιών της Γης, την οποία ο ποιητής αποκαλεί «του σύμπαντος αρρώστια και πληγή». Την ονομάζει έτσι γιατί η ζωή σ’ αυτήν δεν μοιάζει με την παραδεισένια ζωή των παιδιών του άστρου φωτεινού του Σείριου. Εκεί τα παιδιά αγωνιούν, αγωνίζονται και γράφουν τους καημούς τους με συνθήματα στους τοίχους. Η ζωή είναι δύσκολη. Λίγοι φορούν τα γιορτινά την Κυριακή. Οι λίγοι έχουν τα πολλά και τ’ άλλα μερικοί. Η ισότητα είναι γραμμένη μόνο στα συνθήματα των τοίχων και ακούγεται μόνο στις διαδηλώσεις. Κυνηγάνε όμως το όνειρο ακατάπαυστα. Προσπαθούν, ελπίζουν. Αλλά έτσι γεννήθηκε μας γράφει ο ποιητής η πρώτη έγνοια από τα παιδιά του Σείριου. Τι θα γίνει με τα παιδιά της γης; Μπορούμε κάτι να κάνουμε γι’ αυτά; Ήταν τα πρώτα δάκρυά τους για τα παιδιά της Γης.
Αγαπητοί φίλοι έστω κι αν γνωρίζουμε ότι δεν θα μπορούμε ποτέ να έχουμε την ζωή των παιδιών του Σείριου, μας κάνει καλό να την ονειρευτούμε, να την ποθήσουμε και τότε εμείς θα γίνουμε καλύτεροι και τους διπλανούς μας θα επηρεάσουμε. Ετσι ξεκινάει το όνειρο…
Γι’ αυτό άλλωστε είναι ωραία η ποίηση. Με λέξεις πλάθεις το όνειρο και φτιάχνεις πλεξούδες όμορφες με στίχους που γλυκαίνουν την ψυχή σου.